Film van het jaar 2024
Wanneer de film begint, zien we een soort Duits model gezin in de jaren ’40. Vader, moeder en kinderen zwemmen in een rivier, en blijken in een keurig huis met daar omheen een fraaie tuin te wonen. Huisje, boompje beestje, een braaf leventje. Maar wanneer de vader op een bepaald moment een nazi uniform aantrekt, lijkt er toch iets vreemds aan de hand. En wanneer de camera meer beelden van de tuin toont, zien we achter de tuinmuur silhouetten van gebouwen die ons bekend voorkomen. Zijn dat niet de gebouwen van kamp Auschwitz? En ja, het gezin blijkt naast dat kamp te wonen. Het wordt duidelijk dat de vader de commandant van het kamp is. En dat de moeder van simpele afkomst is, en nu de schijn hoog houdt van de vrouw van een belangrijk man. Het kamp zien we verder nooit echt, we horen alleen geluiden: gesnauwde bevelen in het Duits, geschreeuw van slachtoffers, geblaf van honden. En we zien soms de rook van de schoorstenen of ‘s nachts de gloed van de ovens. En steeds meer scenes van de vader met andere nazi’s, die overleggen over hoe ze hun plannen zo efficiënt mogelijk kunnen uitvoeren. Een ijzingwekkende, klinische en fascinerende film over wegkijken. Net doen alsof de wereld aan de andere kant van die muur niet bestaat. Toen en nu. Want zijn er in de huidige wereld ook niet zulke muren? Zowel fysieke als denkbeeldige? Zie voor meer info op de IMDB en op filmkrant.nl.
Film van het jaar 2023
Soms komt er een film uit een ver verleden (1963) voorbij die in één klap alle films van het lopende jaar even doet vergeten. Zo’n film is ‘Melodie en Sous-sol’ van Henri Verneuil met fraaie rollen van de Franse legendes Jean Gabin en Alain Delon. Een soort film noir, in glorieus zwart-wit, met een coole jazzy soundtrack en met veel sfeervolle beelden van de Cȏte d’Azur. Gabin is een oudere crimineel die nog één keer een grote slag wil slaan met een overval op een casino. Daarvoor roept hij de hulp in van jonge hond en playboy Delon. Dat levert onder andere een prachtige sequentie van de overval op die bijna een half uur duurt, en waarin vrijwel niet gesproken wordt. Zoals gebruikelijk in een film noir loopt het hele avontuur (natuurlijk) niet goed af. En dat levert één van de mooiste ontknopingen uit de filmgeschiedenis op. Zonder geweld of achtervolgingen overigens. Meer daarover prijsgeven zou een enorme spoiler zijn! Zie voor meer info op op de IMDB.
Film van het jaar 2022
Misschien niet direct de beste film van het jaar, maar eentje die wel zeer de moeite waard is: ‘Pig’ met een vrijwel onherkenbare Nicolas Cage als Rob, een verwilderd type dat in de uitgestrekte bossen van Oregon woont in het Noord-Westen van de VS. Hij leeft van de opbrengsten van de truffels die hij vindt met zijn huisgenoot, een varkentje. Op een dag wordt hij overvallen en wordt het varkentje gestolen. Noodgedwongen keert Rob daarna terug naar de verdorven grote stad, op zoek naar zijn varkentje. Er lijkt dan een regelrechte wraakfilm te volgen, met onder andere een Fight Club achtige scene. Dat soort films kennen we wel van Cage. Er zijn ook elementen van een “buddy movie”, want Rob krijgt op zijn zoektocht hulp van zijn aalgladde “dealer” die zijn truffels in de stad aan de man brengt. De film wordt helaas verder ontsierd door een aantal nogal karikaturale personages en een paar scenes die wel erg op het sentiment werken. En al vrij snel wordt duidelijk bij welke, aan alle touwtjes trekkende manipulator de zoektocht zal uitkomen. Maar ach, dat thema kennen we uit vele beroemde misdaadfilms en klassieke zowel als moderne films noir. Omdat alles tegen het einde vervolgens een heel andere wending neemt levert dat een toch wel verrassende en daarmee tamelijk interessante film op. Zie voor meer info op filmkrant.nl en op de IMDB.
Film van het jaar 2021
In 1999 werd in Deventer de weduwe Wittenberg vermoord. Daarvoor werd een verdachte veroordeeld, maar later bleek er sprake te zijn van onjuist bewijs. Tijdens een herzieningsproces kwam er echter nieuw bewijs naar boven, waarop de verdachte alsnog veroordeeld werd. Journalist Bas Haan raakt bij de zaak betrokken. Hij heeft aanvankelijk de indruk dat de verdachte ten onrechte is veroordeeld. Er lijkt sprake te zijn van een ernstige gerechtelijke dwaling. In de media en op internet wordt in die tijd veel aandacht besteed aan een andere persoon die de dader zou zijn: de “klusjesman”. Met name Maurice de Hond beschuldigt deze man steeds. De film stelt dit soort gevallen van “trial by media” aan de kaak. We zien hoe vele media maar wat graag aandacht besteden aan de ongefundeerde beschuldigingen van de Hond. Trieste en weerzinwekkende dieptepunten zijn hierbij de ruimte die hij krijgt in de talkshows van VARA coryfeeën Matthijs van Nieuwkerk en Claudia de Breij. Haan komt in contact met de klusjesman en ziet hoe diens leven verwoest wordt door al deze negatieve publiciteit. En uiteindelijk blijkt dat toch wel degelijk de meest waarschijnlijke dader is gestraft. Dit alles wordt getoond in een film over gedegen journalistiek werk in de traditie van grote voorbeelden als All The President’s Men en Spotlight. Zie voor meer info op filmkrant.nl en op de IMDB.
Film van het jaar 2020
Dit is een beetje smokkelen, want deze film kwam al in 2019 uit, maar was ook begin 2020 nog in de filmtheaters te zien, terwijl de rest van het jaar door Corona bioscoopbezoek vaak lastig was.
Veel grote regisseurs maken in de loop van hun carrière een trilogie over een bepaald onderwerp of thema. Zo levert Martin Scorsese, na Goodfellas en Casino, met deze film het derde deel af van zijn serie misdaad- en maffiafilms. Naast zijn vaste acteurs Robert de Niro en Joe Pesci (en in een bijrolletje Harvey Keitel) is dit keer ook Al Pacino van de partij. Een hele serie topacteurs dus waarmee Scorsese weer degelijk vakwerk aflevert, zoals we dat van hem gewend zijn: veel verwikkelingen met allerlei dubieuze figuren en veel muziek op de soundtrack. Dit keer is de film gedeeltelijk gebaseerd op ware gebeurtenissen: we zien hoe in de jaren ‘60 en ‘70 vakbondsleider Jimmy Hoffa steeds verder betrokken raakt bij de maffia. En dat alles tegen de achtergrond van een aantal historische gebeurtenissen zoals de Cubaanse raketcrisis, de aanval in de Varkensbaai, de moord op John F. Kennedy en later de verkiezing en impeachment van Richad Nixon. Technisch gezien is de film interessant omdat de hoofdrolspelers, die allen inmiddels rond de tachtig zijn, een groot gedeelte van de tijd met behulp van digitale trucage verjongd zijn. En dat is zeer overtuigend gedaan. Het levert een zeer fraaie aanvulling op het oeuvre van Scorsese op, maar echt verrassend is het allemaal ook weer niet. Zie voor meer info op filmkrant.nl en op de IMDB.
Film van het jaar 2019
In de wereld van de superheldenfilms zijn tegenwoordig zogenaamde “origin stories” populair, die verhalen over de herkomst van een superheld. Dit is daar een nogal afwijkende, zeer grimmige en zowaar intelligente variatie op. Al is de Joker natuurlijk geen held, maar juist het tegenovergestelde, een aartsvijand van Batman. Het is een beetje alsof Michael Haneke of Ken Loach een verhandeling hebben gemaakt over hoe de Joker is geworden zoals hij is. Overigens had de werkelijke regisseur, Todd Phillips, tot nu toe slechts een aantal zeer matige publieksfilms afgescheiden. We maken kennis met Arthur Fleck, een zonderling die nog steeds bij zijn moeder woont. Hij verdient een schamel inkomen door te werken als clown voor een dubieus agentschap. Zijn ambitie is om standup comedian te worden, maar het lijkt er niet echt op dat hij daar geschikt voor is. Hij is psychisch bepaald niet stabiel en we zien hoe hij in een distopisch Gotham City door vrijwel iedereen gepest of genegeerd wordt en zo langzamerhand afglijdt. Door een vreemde samenloop van omstandigheden groeit hij echter, tot zijn eigen verbazing, uit tot het boegbeeld van een soort volksopstand. En tot de gestoorde nemesis van Batman zoals we hem kennen. Maar dus wel een extreem verknipte versie daarvan. Overigens zagen we hoofdrolspeler Joaquin Phoenix eerder in You Were Never Never Really Here in een vergelijkbare en meer realistische en daarmee misschien nog wel verontrustender rol. Zie voor meer info op filmkrant.nl en op de IMDB.
Film van het jaar 2018
Hoofdpersoon Asger Holm is een geschorste politieman die als een soort straf corvee op de 112 alarmcentrale in Kopenhagen werkt. Daar krijgt hij allerlei telefoontjes: urgente, maar ook veel onzin. Op een avond komt er een gesprek binnen van een vrouw die zegt ontvoerd te zijn. We volgen Asger terwijl hij probeert uit te vinden wat er aan de hand is en door anderen in te schakelen de situatie op te lossen. Daarbij verlaten we geen moment de meldkamer. Alles wat er daarbuiten gebeurt horen we samen met Asger alleen over de telefoon. De ontwikkelingen zijn spannend en verrassend. Daarbij komen we gaandeweg ook steeds meer over de eigen situatie van Asger te weten. Debuterend regisseur Gustav Möller heeft er een ijzersterke actiefilm van gemaakt, maar dan eigenlijk dus zonder actie. Kandidaat voor de Oscar voor de beste buitenlandse film? Zie voor meer info op demorgen.be en op de IMDB.
Film van het jaar 2017
Blade Runner uit 1982 van Ridley Scott is een absolute klassieker. Samen met 2001: A Space Odyssey van Stanley Kubrick is het misschien wel de meest invloedrijke Science Fiction film. Vele andere regisseurs, maar ook makers van videoclips en commercials zijn door de film geïnspireerd. Zitten we dan op een vervolg te wachten? Niet echt dus. Maar als het dan toch moet, is dit een zeer adequate sequel, die met ruim 2,5 uur wel wat aan de lange kant is. Het thema is wederom het onderscheid tussen echte mensen en replicanten. Ryan Gosling is een blade runner anno 2049, maar zijn voorganger Harrison Ford is in een bijrol ook weer van de partij. De vormgeving is nog duisterder dan die van het origineel en er zijn ook invloeden van films uit de periode daarna, zoals de Mad Max en de Terminator films. Zelfs is er voor de echte filmliefhebber een verwijzing naar Citizen Kane te zien. Zie voor meer info op volkskrant.nl en op de IMDB.
Film van het jaar 2016
Op ware gebeurtenissen gebaseerde vertelling over verzet en collaboratie tijdens WO II. Maar vooral over de grijstinten daartussen, zoals zuiver opportunisme enkel en alleen voor eigenbelang. Het is lange tijd niet helemaal duidelijk aan welke kant het titelpersonage staat. Niet tijdens de oorlog, maar ook niet in de roerige periode direct daarna. Gaandeweg leren we hem echter beter kennen en wordt duidelijk welke rol hij speelt. “Zwartboek” van Paul Verhoeven was voor een deel gebaseerd op dezelfde historische feiten en personen. Die film had een veel groter budget en was sensationeler. Deze film is een stuk bescheidener van opzet maar ook subtieler en heeft meer diepgang. Zie voor meer info op NRC.nl en op de IMDB.
Film van het jaar 2015
Prachtfilm van misschien wel de beste hedendaagse Franse regisseur: Jacques Audiard. Wat begint als een vluchtelingendrama ontwikkelt zich tot een misdaadverhaal en uiteindelijk een wraakfilm. Drie Tamil vluchtelingen uit Sri Lanka komen als een gezinnetje terecht in een van de slechtste voorsteden van Parijs. We zien hoe ze daar, gevlucht voor een oorlog, in opnieuw een heftige omgeving hun draai proberen te vinden. Er hangt een constante dreiging in de lucht wat uiteindelijk leidt tot een verrassende ontknoping. De winnaar van de Gouden Palm op het filmfestival van Cannes 2015. Zie voor een uitgebreide recensie op Cinema.nl en voor nog meer info op de IMDB.
Film van het jaar 2014
Scarlett Johansson als alien in mensengedaante die op straat mannen verleidt waarna zij dienen als voedsel voor buitenaards leven. Nergens is een ruimteschip te bekennen en we zien ook geen mooie SF decors. Alles speelt zich af in het ruige Schotse land. Bijzondere, vervreemdende film met dito soundtrack. Eigenlijk is dit een regelrechte ‘Moviedrome’ film (zie mijn Top 41). Aanrader! Zie voor een uitgebreide recensie op Cinema.nl en voor nog meer info op de IMDB.
Film van het jaar 2013
“Inside Llewyn Davis” geeft een inkijkje in het milieu van folkartiesten in Greenwich Village in het begin van de jaren 60, vlak voordat Bob Dylan doorbrak en alles daar op zijn kop zette. Hoofdpersoon is een niet al te sympathieke singer- songwriter die het maar niet lukt om door te breken. Verwacht geen historisch verantwoord tijdsdocument, want het is een film van Joel & Ethan Coen. Wel veel vreemde types, knipogen en dubbele bodems dus. Ondanks dat ik eigenlijk helemaal niet van dit soort muziek houd een fantastische film! Zie voor meer: op de IMDB of op Cinema.nl.
Film van het jaar 2012
“Dans La Maison”van het Franse wonderkind (nog steeds) François Ozon. De film is misschien iets te “clever”, maar is vooral zeer te genieten doordat er constant twijfel is over wat nu fictie en wat er werkelijkheid is. Zie voor meer: op de IMDB of op Cinema.nl.
Film van het jaar 2011
“Drive”: stevige actie/ misdaadfilm in de geest van het werk van één van mijn favoriete regisseurs, Michael Mann. Stuntman voor auto achtervolgingen in Hollywoodfilms klust blij als chauffeur bij overvallen. Natuurlijk komt hij in contact met de verkeerde mensen. En er is een mooie romance. Maar als in een echte Film Noir loopt het allemaal niet best af… Zie voor meer: op de IMDB of op Cinema.nl.